Για πολλά χρόνια επικρατούσε η άποψη πως ο άνθρωπος με υψηλό δείκτη νοημοσύνης το (IQ) είναι αυτός που έχει περισσότερη εξυπνάδα και είναι και ο πιο πετυχημένος και ενδεχομένως και ευτυχισμένος. Γεγονός που καταρρίπτεται, διότι αποδεικνύεται πειραματικά ότι το να είναι κανείς ευτυχισμένος δεν κρίνεται από τον λογικό-μαθηματικό τρόπο σκέψης του(IQ). Αυτή την άποψη έρχεται να την καταρρίψει η Θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης.
Η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης είναι ένα ενδιαφέρον και πολυσυζητημένο θέμα στην ψυχολογία και την εκπαίδευση. Κάθε άνθρωπος διαθέτει ταλέντα, ικανότητες και φυσικά την ατομικότητα του και αυτό επιτυγχάνεται βάση της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης όπου ο καθένας μπορεί να αναπτύξει προσωπικά χαρακτηριστικά και δεξιότητες.
Η θεωρία αναπτύχθηκε από τον Howard Gardner το 1983 και προτείνει ότι η νοημοσύνη δεν είναι μια μονόπλευρη ικανότητα, αλλά αποτελείται από διάφορες διακριτές μορφές. Σύμφωνα με τον Gardner, υπάρχουν τουλάχιστον 9 διαφορετικοί τύποι νοημοσύνης , όλοι εξίσου σημαντικοί οι οποίοι συνεργάζονται και συνυπάρχουν μεταξύ τους, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο διαφορετικό «χάρτη κατανομής ευφυΐας», γεγονός που μας κάνει τόσο διαφορετικούς μεταξύ μας.
Τα είδη νοημοσύνης είναι τα εξής:
Γλωσσική Νοημοσύνη: Ικανότητα χρήσης της γλώσσας για να εκφράζει κανείς σκέψεις και συναισθήματα και να κατανοεί τους άλλους. Δικηγόροι, φιλόλογοι, ρήτορες και πολιτικοί ποιητές και συγγραφείς την κατέχουν στον ύψιστο βαθμό.
Λογικομαθηματική Νοημοσύνη: Ικανότητα λογικής σκέψης, επίλυσης προβλημάτων και κατανόησης αφηρημένων εννοιών. Παραδείγματα ανθρώπων με υψηλή λογικό – μαθηματική νοημοσύνη είναι: ο Αϊνστάιν ο Νεύτωνας.
Χωρική Νοημοσύνη: Ικανότητα αντίληψης και αναπαράστασης του χωρικού κόσμου. Είναι άτομα που διαθέτουν πολύ καλό προσανατολισμό και προσαρμόζονται σε αλλαγές σε περιβάλλοντα χώρο. Είναι οπτικοί τύποι με καλλιτεχνικές τάσεις. Τέτοια άτομα είναι ο Πικάσο, ο Ταραντίνο
Μουσική Νοημοσύνη: Ικανότητα κατανόησης και δημιουργίας μουσικής. Άτομα με τέτοιου είδους νοημοσύνη είναι άτομα σαν τον Μότσαρντ, Μπετόβεν
Σωματικοκινητική Νοημοσύνη: Ικανότητα χρήσης του σώματος για να εκφράσει ιδέες και συναισθήματα ή να επιλύει προβλήματα. Σε αυτή τη κατηγορία είναι οι χορευτές, οι αθλητές, οι οποίοι μπορεί ως παιδιά να μην ήταν καλοί μαθητές αλλά διέπρεπαν στον αθλητισμό.
Διαπροσωπική Νοημοσύνη: Ικανότητα κατανόησης και αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους. Είναι άτομα με ηγετικές ικανότητες. Ένας καλό πωλητής έχει ανεπτυγμένη αυτή τη νοημοσύνη. Ο δάσκαλος που καταφέρνει να περάσει τη γνώση σε παιδιά.
Ενδοπροσωπική Νοημοσύνη: Ικανότητα κατανόησης του εαυτού μας, των συναισθημάτων μας και των κινήτρων μας. Πρόκειται για άτομα εσωστρεφή με ικανότητα του «γνώθι σ’εαυτόν».
Νατουραλιστική Νοημοσύνη: Ικανότητα κατανόησης και αλληλεπίδρασης με τον φυσικό κόσμο. Είναι άτομα που αρέσκονται να βρίσκονται στη φύση, είναι φυσιολάτρες. Άτομα με τέτοιου είδους νοημοσύνης μπορεί να γίνουν πολύ καλοί μάγειρες, να φέρουν αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Κουστώ.
Υπαρξιακή νοημοσύνη : Είναι ένας τύπος νοημοσύνης που σχετίζεται με την ικανότητα κατανόησης βαθιών ερωτημάτων και προβληματισμών σχετικά με τη ζωή, την ύπαρξη, το θάνατο και το νόημα του κόσμου. Αυτή η νοημοσύνη είναι συνήθως εμφανής σε φιλοσόφους, θρησκευτικούς ηγέτες, πνευματικούς δασκάλους και άλλους που ασχολούνται με βαθιές σκέψεις και προβληματισμούς για τη φύση της ζωής και της ύπαρξης.
Κάθε άνθρωπος λοιπόν βάση του προσωπικού του χάρτη νοημοσύνης διαφοροποιείται ο ένας από τον άλλον. Αυτή η διαφοροποίηση δεν φέρει τη ταμπέλα του περισσότερο ή λιγότερο «έξυπνου» ή «πετυχημένου» αλλά απλώς διαφορετικού και ξεχωριστού. Θα ήταν ωφέλιμο να αναπτύσσουμε τέτοιες ιδιότητες που είναι πιο κοντά στον προσωπικό χάρτη της νοημοσύνης μας που θα μας κάνει πιο χαρούμενους και γεμάτους σαν ιδιοσυγκρασίες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Gardner, H. (1983). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences. Basic Books.
Gardner, H. (2005, May). Multiple lenses on the mind. In ExpoGestion Conference, Bogota Colombia (Vol. 252).
Clinchy, B. M. (1984). Book Review: Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences.
