Σε αυτό το ερώτημα έρχεται να δώσει απαντήσεις η θεωρία της προσκόλλησης την οποία ανέπτυξε ο ψυχίατρος John Bowlby το 1950.
Η θεωρία του δεσμού προσκόλλησης αποτελεί ένα σημαντικό πλαίσιο για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνονται οι σχέσεις μας, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία και φτάνοντας μέχρι την ενήλικη ζωή. Ο John Bowlby, με τη θεωρία του, υποστήριξε ότι οι πρώιμες συναισθηματικές συνδέσεις του παιδιού με τους κύριους φροντιστές του (συνήθως μητέρα) διαμορφώνουν το μοντέλο του δεσμού του παιδιού με τους άλλους ανθρώπους.
Βασική ιδέα της θεωρίας είναι ότι η σωστή και σταθερή σχέση του παιδιού με τον γονιό του είναι απαραίτητη για την ψυχολογική και συναισθηματική του ανάπτυξη. Στην παιδική ηλικία, ο ασφαλής δεσμός προσκόλλησης με τους γονείς προάγει την ασφάλεια, την αυτοπεποίθηση και την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Ένα παιδί που αισθάνεται ασφαλές και αγαπημένο έχει την πεποίθηση ότι μπορεί να εξερευνήσει τον κόσμο με ασφάλεια, γνωρίζοντας ότι οι γονείς του είναι εκεί για να τον υποστηρίξουν. Η ασφαλής προσκόλληση προωθεί την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, την ανεξαρτησία και την εξέλιξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Και αυτός ο δεσμός δημιουργείται όταν η μητέρα ανταποκρίνεται κατάλληλα στις ανάγκες του παιδιού, όταν είναι σταθερά διαθέσιμη, υπομονετική και δεκτική προς τη δυσφορία του. Ο δεσμός που δημιουργείται χαρακτηρίζεται ως ασφαλής δεσμός.
Από την άλλη, εάν η μητέρα δεν είναι τόσο διαθέσιμη και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού και δεν καλύπτει τις συναισθηματικές του ανάγκες, δημιουργείται ανασφαλής δεσμός. Και τέλος εάν το βρέφος δέχεται μια κακοποιητική συμπεριφορά ή κακής ποιότητας φροντίδα, δημιουργείται αποδιοργανωμένη προσκόλληση προς το πρόσωπο φροντίδας.
Στην ενήλικη ζωή, ο δεσμός προσκόλλησης συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο στις σχέσεις μας και ουσιαστικά θεωρείται καταλύτης στο ποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας αποκτά ο ενήλικας και τι επιλογές κάνει. Οι εμπειρίες που αποκτάμε στην παιδική ηλικία σχηματίζουν τον τρόπο που επιλέγουμε συντρόφους και δημιουργούμε δεσμούς στην ενήλικη ζωή. Ο δεσμός προσκόλλησης μπορεί να ασκήσει σημαντική επίδραση στις σχέσεις και τη συναισθηματική ευημερία ενός ατόμου στην ενήλικη ζωή.
Άτομα που έχουν αναπτύξει ασφαλή δεσμό προσκόλλησης ως παιδιά τείνουν να έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στους άλλους. Είναι πιθανό να αναζητούν σταθερές και ασφαλείς σχέσεις στην ενήλικη ζωή και να είναι πιο ανοιχτοί στην επικοινωνία και την έκφραση των συναισθημάτων τους.
Άτομα που έχουν αναπτύξει ανασφαλή δεσμό προσκόλλησης ως παιδιά μπορεί να εμφανίζουν συχνότερα χαρακτηριστικά όπως άγχος, ανασφάλεια και φόβο της απόρριψης στις σχέσεις τους. Μπορεί να έχουν δυσκολία στην εμπιστοσύνη σε άλλα άτομα και να παρουσιάζουν περισσότερες δυσκολίες στην έκφραση των συναισθημάτων τους.
Άτομα που έχουν αναπτύξει αποφευκτικό δεσμό προσκόλλησης μπορεί να εμφανίζουν χαρακτηριστικά όπως αποφυγή της έντασης στις σχέσεις τους και προτίμηση της αυτονομίας. Είναι πιθανό να αποφεύγουν την επικοινωνία σε περιόδους έντασης ή δυσκολίας και να προσπαθούν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.
Συνοψίζοντας, η θεωρία και η σημασία του δεσμού προσκόλλησης αναδεικνύουν τη σημασία των σχέσεων και των συναισθημάτων στην ανθρώπινη ζωή, από την παιδική ηλικία έως την ενήλικη ζωή. Η κατανόηση αυτών των θεμελιωδών αρχών μας βοηθά να αναπτύξουμε πιο σταθερές και ικανοποιητικές σχέσεις με τους άλλους και με τον εαυτό μας.
Έχοντας την πληροφορία της θεωρίας προσκόλλησης όντας ενήλικες μπορούμε να κάνουμε εσωτερικό ταξίδι αυτογνωσίας, ώστε να βελτιώσουμε τις σχέσεις του παρόντος αλλά και του παρελθόντος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ
Bowlby, J. (1969). Attachment: Attachment and loss (Vol. 1). New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1973). Separation: Anxiety and anger: Attachment and loss (Vol. 2). New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1982). Attachment (2nd ed.). New York: Basic Books.
Bowlby, J. (I980). Attachment and loss, Vol. 3: Loss, sadness and depression. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss. Vol 3: Loss: Sadness and depression. New York: Basic Books (reissued, 1999).
